Iris Xe چیست؟

Iris Xe نام گرافیک یکپارچه جدیدی است که در تراشه های جدید لپ تاپ نسل 11 شرکت اینتل تعبیه شده است. اینتل اعلام کرده است که Iris Xe در پردازنده های Core i5 و i7 گنجانده خواهد شد. پردازنده هایی مانند Core i7-1185G7 و Core i5-1135G7 این گرافیک را ارائه می‌دهند، همانطور که در این خلاصه از تراشه های جدید مشاهده می کنید: 

اگر ادعای اینتل درست از آب در بیاید، گرافیک یکپارچه پردازنده های نسل 11 "تایگر لیک (Tiger Lake)" می تواند برای همه کاربران تجربه دلچسبی از گیمینگ با کیفیت اچ دی فراهم نماید و این موضوع بسیار مهمی است.

در عین حال پردازنده های Tiger Lake Core i3 با Intel UHD Graphics سازگار خواهند بود. (ما در اینجا بر روی عملکرد گرافیکی تمرکز کرده‌ایم، بنابراین برای یک بازبینی گسترده‌تر در مورد اطلاعیه‌ها و جزئیات پردازنده، به توضیحات کلی Tiger Lake مراجعه کنید.)

در معرفی Iris Xe ادعاهای بزرگی در مورد سطح کارایی در مدل های 3 بعدی مطرح شده که این تراشه ها عملکرد گرافیکی نسل قبلی را تقریباً دو برابر می‌کنند. اگر این ادعا درست باشد، شاهد پیشرفت های شگرفی در توانایی گرافیک های یکپارچه برای گیمینگ در لپ تاپ های باریک و سبک و عمومی خواهیم بود.

عملکرد Iris Xe در بازی‌ها

برای مبتدیان، جدول زیر ادعاهای اینتل در مورد عملکرد سه بعدی Core i7-1185G7 و گرافیک Iris Xe را از طریق عناوین مختلف در 1080p نشان می‌دهد: 

همانطور که می‌بینید، گرچه گرافیک Iris Xe در بازی‌هایی که AAA طبقه‌بندی می‌شوند (یعنی ناشر مشهور دارند و پرهزینه هستند) به 60 فریم بر ثانیه (fps) نمی‌رسد ولی در بازی‌های معمولی‌تر (بخصوص بازی‌های مولتی پلیر رقابتی) به نرخ فریم واقعی قابل بازی دست پیدا کرده است. این بازی‌ها با تنظیمات گرافیکی حداکثری اجرا نشده‌اند (اینتل در جای دیگر گفته که تنظیمات “متوسط” معیار این نمایش بوده است) اما در حقیقت نمایانگر بازی‌های واقعی و محبوب با کیفیت full HD (1080×1920 یا همان 1080p) هستند.

در قسمت سمت راست نمودار هم بازی‌هایی با نیازهای گرافیکی کمتر هستند که طرفداران بسیاری دارند. اگر گیمرها بتوانند Counter Strike: Global Offensive یا League of Legends را با 100 فریم بر ثانیه بر روی لپ تاپ‌های روزمره سبک و باریک بازی کنند، می‌توان آن را تحولی چشمگیر در دنیای گیمینگ نامید. البته خود ما هم باید بعد از دستیابی به لپ تاپ‌های تایگر لیک با گرافیک‌های Iris Xe این بنچمارک‌ها در عملکرد 3 بعدی را تأیید کنیم.

مقایسه با رقبا

اگر این اعداد درست باشند، گرافیک‌های یکپارچه جدید برای کسانی که لپ تاپ‌های گیمینگ با گرافیک مجزا ندارند یا از پس خریدش برنمی‌آیند، هدیه بزرگی خواهد بود که دسترسی لپ تاپ‌های معمولی را به محبوب‌ترین بازی‌های موجود فراهم می‌کند. این قابلیت به بازی‌هایی مانند Valorant که بازیکن‌محور و تا حدودی کم‌طرفدار بوده و جلوه‌های گرافیکی آنچنانی ندارد، این میدان را می‌دهد تا قسمت بیشتری از بازار را از آن خود کنند و با نرخ 60 فریم بر ثانیه یا بیشتر، گیمرها را هیجان‌زده کنند.

Iris Xe پردازنده‌ای است که درون پردازنده ساخته شده است. اما لپ تاپ‌هایی که قرار است توسط این گرافیک یکپارچه جایگزین شوند، هم‌اکنون از چیپ‌های گرافیکی پایین رده‌ای مانند Geforce MX به عنوان بازوی گرافیکی بهره می‌برند. همین موضوع است که نمودار دوم را جذاب‌تر می‌کند:

گویا Iris Xe می‌تواند عملکردی مشابه یا بهتری از پردازنده گرافیکی GeForce MX350 Nvidia داشته باشد.


بررسی عملکرد گرافیک‌های یکپارچه اینتل و AMD در بازی‌ها و پردازش‌ها

اینتل در مقایسه‌ای که ارائه کرده، به بررسی عملکرد گرافیک‌های یکپارچه خود در برابر رقیب اصلی یعنی AMD پرداخته است. این مقایسه به‌ویژه روی عملکرد گرافیک Iris Xe در پردازنده Core i7-1185G7 از خانواده Tiger Lake و گرافیک Radeon Vega 8 در پردازنده Ryzen 7 4800U متمرکز است. این نمودارها و داده‌ها عملکرد این دو گرافیک را در عناوین مختلف بازی‌ها نشان می‌دهند.

تفاوت‌های فنی و معماری

  • لیتوگرافی و فرآیند ساخت: پردازنده Core i7-1185G7 از فناوری ساخت 10 نانومتری SuperFin اینتل بهره می‌برد که بهبودهایی در مصرف انرژی و کارایی دارد. در مقابل، Ryzen 7 4800U از معماری Zen 2 و لیتوگرافی 7 نانومتری شرکت TSMC استفاده می‌کند که تمرکز بیشتری روی بازده انرژی دارد.
  • واحدهای پردازش گرافیکی (EU vs. CU): گرافیک Iris Xe دارای 96 واحد اجرایی (EU) است، در حالی که Radeon Vega 8 از 8 واحد محاسباتی (CU) استفاده می‌کند. این اختلاف در تعداد واحدها می‌تواند بر عملکرد گرافیکی تأثیر مستقیم داشته باشد.
  • فرکانس کاری: گرافیک Iris Xe به فرکانس 1.35 گیگاهرتز می‌رسد، درحالی‌که Radeon Vega 8 فرکانسی در حدود 1.75 گیگاهرتز دارد. این تفاوت ممکن است در برخی سناریوها به بهبود عملکرد گرافیک AMD کمک کند.

عملکرد در بازی‌ها و اپلیکیشن‌های گرافیکی

بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده توسط اینتل، گرافیک Iris Xe در بسیاری از عناوین محبوب مانند Shadow of the Tomb Raider و Gears Tactics عملکرد بهتری ارائه می‌دهد. این برتری به‌ویژه در رزولوشن 1080p و تنظیمات گرافیکی متوسط (Medium Settings) آشکار است.

در برخی از بازی‌های eSports مانند CS:GO و DOTA 2، هر دو گرافیک عملکرد نسبتاً مشابهی دارند، اما در بازی‌های مدرن و سنگین‌تر، Iris Xe به‌دلیل معماری جدیدتر و بهینه‌سازی‌های گسترده‌تر عملکرد بالاتری نشان می‌دهد.

بهینه‌سازی نرم‌افزاری و پشتیبانی از API

یکی از نقاط قوت گرافیک Iris Xe، پشتیبانی بهتر از APIهای مدرن مانند DirectX 12 و Vulkan است که باعث بهبود عملکرد در بازی‌های جدیدتر می‌شود. در مقابل، Radeon Vega 8 نیز از این APIها پشتیبانی می‌کند، اما عملکرد آن در برخی سناریوهای پیچیده گرافیکی کمی ضعیف‌تر است.

کارایی در مصرف انرژی

پردازنده‌های Tiger Lake اینتل به لطف فناوری ساخت جدید و بهینه‌سازی‌های دقیق‌تر، در بارهای کاری سبک‌تر مصرف انرژی کمتری دارند. این مسئله برای دستگاه‌های الترابوک و لپ‌تاپ‌های باریک و سبک اهمیت بیشتری دارد. در مقابل، Ryzen 7 4800U نیز به دلیل معماری 7 نانومتری، بازده انرژی مناسبی دارد اما در بارهای کاری سنگین‌تر ممکن است مصرف بیشتری داشته باشد.

در مجموع، گرافیک Iris Xe اینتل در پردازنده Core i7-1185G7 در بسیاری از بازی‌های مدرن و سناریوهای گرافیکی پیشرفته عملکرد بهتری نسبت به Radeon Vega 8 در Ryzen 7 4800U ارائه می‌دهد. با این حال، گرافیک AMD همچنان در برخی وظایف چند رشته‌ای (Multi-threaded) و بازی‌های بهینه‌شده برای پردازنده‌های Ryzen عملکرد رقابتی دارد. انتخاب بین این دو به نیازهای کاربر، نوع کاربری (گیمینگ، تولید محتوا یا کارهای روزمره) و اهمیت مصرف انرژی بستگی دارد.


بهینه‌سازی مصرف انرژی و استفاده در لپ‌تاپ‌های باریک

یکی از مزایای مهم Iris Xe و نسخه‌ی مجزای آن، Iris Xe Max، بهینه‌سازی مصرف انرژی است. گرافیک‌های Iris Xe با مدیریت بهینه‌ی مصرف برق، امکان استفاده در لپ‌تاپ‌های باریک و سبک را فراهم کرده‌اند. این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون نگرانی از عمر باتری، از تجربه گیمینگ و کارهای گرافیکی بهره‌مند شوند.

مقایسه‌ی Iris Xe Max با پردازنده‌ی گرافیکی مجتمع Iris Xe تراشه‌های تایگر لیک


پردازنده‌ی گرافیکی مجزای Iris Xe Max
پردازنده‌ی گرافیکی مجتمع Iris Xe
تاریخ عرضه
نوامبر ۲۰۲۰ (آبان و آذر ۱۳۹۹)
سپتامبر ۲۰۲۰ (شهریور و مهر ۱۳۹۹)
لیتوگرافی
۱۰ نانومتری سوپرفین (SuperFin)
۱۰ نانومتری سوپرفین (SuperFin)
فرکانس پردازشی
۱۶۵۰ مگاهرتز
حداکثر ۱۳۵۰ مگاهرتز
تعداد واحد اجرایی (EU)
۹۶
۴۸ تا ۹۶
ظرفیت حافظه
۴ گیگابایت
اشتراکی با سیستم
نوع حافظه
LPDDR4X
-
پهنای باند حافظه
۶۸ گیگابایت ‌بر ثانیه
-
رابط
PCIe 4.0
اتصال روی دای (on-Die)
توان طراحی حرارتی (TDP)
۲۸ وات
۲۸ وات

اینتل ادعا می‌کند دو پردازنده‌ گرافیکی مورد بحث (Xe Max و پردازنده‌ی گرافیکی مجتمع تراشه‌های تایگر لیک) می‌توانند وظایف کاری مبتنی ‌بر هوش مصنوعی (AI) را حدوداً هفت برابر سریع‌تر از پردازنده‌ گرافیکی مجزای Nvidia GeForce MX350 پردازش کنند. GeForce MX350 که در بنچمارک گیک‌بنچ ۵ امتیاز ۱۳٬۸۳۲ کسب کرده است، ۶۴۰ واحد سایه‌زن دارد و از دو گیگابایت حافظه‌ی گرافیکی GDDR5 استفاده می‌کند.

بر اساس گفته‌های اینتل، ترکیب موتورهای انکدینگِ دو پردازنده‌ گرافیکی یادشده باعث ایجاد سیستمی جدید می‌شود. اینتل می‌گوید به‌ لطف Hyper Encode، سیستم مجهز به Xe Max و پردازنده‌ تایگر لیک می‌تواند فرایند انکدینگ را ۷۸ درصد سریع‌تر از Nvidia RTX 2080 Super Max-Q انجام دهد.

دوران طلایی جدیدی برای گرافیک‌های یکپارچه؟

با نمایش قدرت گیمینگ و بهبود عملکرد کلی گرافیک‌های یکپارچه با پردازنده‌های جدید Tiger Lake، اینتل نشان داده است که تعداد هسته و رشته‌ها تنها عامل موثر در پردازنده‌ها نیستند. این موضوع رقابت با AMD را جنجالی‌تر می‌کند، زیرا AMD مدت زیادی است که روی تعداد هسته و رشته بیشتر به عنوان عملکرد کلی بهتر تمرکز کرده است. اما در زمینه گیمینگ، اینتل با بهینه‌سازی‌های هوش مصنوعی، در حال محکم کردن جای پای خود در این رقابت است.